مقالات فناوری

تاثیر تکنولوژی مالی و سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار بانک‌ها

دکتر علیرضا امیدوند هانیه جلالوند ۱۴۰۳-۰۹-۲۶

زمان خواندن 56 دقیقه

با توجه به تغییرات سریع و رشد رقابت ناشی از فین‌تک، عملکرد پایدار بانک‌ها تحت تأثیر حضور این نهادها قرار گرفته است. پیش‌بینی می‌شود که فین‌تک بتواند با ایجاد رقابت بیشتر و بهبود خدمات مالی، نقشی کلیدی در آینده صنعت بانکداری ایفا کند و بانک‌ها برای حفظ مزیت رقابتی خود ناچار به پذیرش و ادغام این فناوری‌ها در سیستم‌های خود خواهند بود.

در این مطلب می‌خوانید ...

چکیده مقدمه پیشینه پژوهش مبانی نظری پژوهش ۱. عملکرد پایدار ۲. فناوری مالی ـ طبقه‌بندی حوزه فعالیت فین‌تک‌ها ـ حوزه فعالیت فین‌تک‌ها ۳. مزیت رقابتی ـ نگرش‌های موجود به منشاء مزیت رقابتی ـ انواع مزیت رقابتی ۴. سرمایه انسانی روش تحقیق یافته‌ها بررسی فرضیه‌های تحقیق بحث و نتیجه‌گیری فرضیه‌ها و نتایج مقایسه با تحقیقات پیشین امتیاز شما به این مطلب:

چکیده

این تحقیق تاثیر تکنولوژی مالی و سرمایه انسانی را بر عملکرد پایدار بانک‌ها با مطالعه موردی بانک سرمایه بررسی کرده است. روش تحقیق توصیفی-همبستگی است و از پرسشنامه استاندارد برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان بانک سرمایه در تهران است که ۱۶۲ نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه‌ها پس از جمع‌آوری، تجزیه‌ و تحلیل شدند. در آمار توصیفی، وضعیت متغیرهای تحقیق شامل میانگین، انحراف معیار و واریانس با نرم‌افزار SPSS25 بررسی شده و برای آزمون فرضیه‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری (^۱SEM) با نرم‌افزار SmartPLS 3 استفاده شده است.

نتایج نشان می‌دهد که تکنولوژی مالی تأثیر مثبت بر عملکرد پایدار بانک و مزیت رقابتی دارد؛ همچنین مزیت رقابتی بر عملکرد پایدار بانک تأثیرگذار است. سرمایه انسانی نیز تأثیر مثبتی بر عملکرد پایدار بانک داشته و مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک نقش میانجی ایفا می‌کند.

مقدمه

فین‌تک، به معنای کاربرد فناوری‌های نوین در خدمات مالی، فرصت‌ها و چالش‌هایی را برای بانک‌ها به همراه دارد. مرکز ملی تحقیقات دیجیتال^۲ در دوبلین ایرلند فین‌تک را این‌گونه تعریف می کند: نوآوری در خدمات مالی؛ این عنوان برای نامیدن گستره وسیعی از اپلیکشن‌های فناورانه به کار می‌رود که در بخش زیادی از ابتدا تا انتهای زنجیره ارزش محصولات مصرفی کاربرد دارند؛ همین‌طور تازه‌واردانی که بازیگران فعلی را به رقابت فراخوانده‌اند و نیز برای نامیدن پارادایم‌های جدیدی مانند بیت‌کوین استفاده می‌شود.

ظهور این نهادها به‌ویژه در دوران همه‌گیری کرونا، با تغییر رفتار مشتریان و تمایل بیشتر آنها به استفاده از خدمات آنلاین، بیشتر مشهود شد. این شرایط، بانک‌ها را به سمت استفاده از فناوری‌های دیجیتال در خدمت‌رسانی به مشتریان سوق داده است.

با توجه به تغییرات سریع و رشد رقابت ناشی از فین‌تک، پایداری عملکرد بانک‌ها تحت تأثیر حضور این نهادها قرار گرفته است. پیش‌بینی می‌شود که فین‌تک بتواند با ایجاد رقابت بیشتر و بهبود خدمات مالی، نقشی کلیدی در آینده صنعت بانکداری ایفا کند و بانک‌ها برای حفظ مزیت رقابتی خود ناچار به پذیرش و ادغام این فناوری‌ها در سیستم‌های خود خواهند بود.

استفاده از اینترنت و فناوری‌های دیجیتال در صنعت خدمات مالی به فین‌تک اشاره می‌کند که منجر به مدل‌های کسب‌وکار جدید می‌شود و ایجاد خدمات جدید پول نقد دیجیتال، ارز دیجیتال، پرداخت دیجیتال، صورتحساب دیجیتال، ارز دیجیتال، حواله دیجیتال، سرمایه‌گذاری دیجیتال، اجاره دیجیتال، مدیریت پول نقد، مشاوره دیجیتال، فاکتورینگ دیجیتال، بیمه دیجیتال، تامین مالی جمعی، وام دیجیتال تنها نمونه‌هایی از خدمات فین‌تک در صنعت بانکداری هستند (گومبر و همکاران، ۲۰۱۷).

وجود نهادهای فین‌تک و سطح رقابت بین بانک‌ها، پایداری عملکرد بانک‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حالی که برخی بانک‌ها از فین‌تک به عنوان فرصتی برای نوآوری استقبال می‌کنند، برخی دیگر آن را تهدیدی برای عملکرد خود می‌دانند. در مورد رابطه بین فین‌تک و رقابت پذیری مطالعات زیادی انجام شده است (بومر ، ۲۰۲۰؛ چن، ۲۰۲۰؛ گلاوینا و همکاران، ۲۰۲۰؛ کمونتو کاگیری، ۲۰۱۹؛ رومانوا و همکاران، ۲۰۱۸؛ سودیاتمیکا و پوروانتی، ۲۰۲۰؛ وانگ و همکاران، ۲۰۲۱). با این حال، فقدان شواهدی برای ایجاد یک رابطه روشن وجود دارد بین فین‌تک و عملکرد در صنعت بانکداری و به ویژه در منطقه خاورمیانه رقابت رابطه وجود دارد.

گرچه فین‌تک نقش حیاتی در صنعت بانکداری ایفا می‌کند اما در خاورمیانه، شواهد تجربی در مورد این رابطه گم شده است. هرچند رقابت تنگاتنگی وجود دارد، عملکرد مالی همچنان به تدریج افزایش می‌یابد. کریمی و رفیعی (۱۳۹۳) نشان دادند که دستیابی به مزیت رقابتی بر عملکرد سازمانی تأثیر می‌گذارد.

پویایی اقتصاد ایران به فعالیت‌های مبتنی بر فناوری مالی و نوآوری وابسته است که به بهبود عملکرد مالی و رقابت‌پذیری بنگاه‌ها کمک می‌کند. با وجود اینکه مدل بومی مشخصی برای عملکرد پایدار در حوزه بانکداری مبتنی بر فناوری مالی و سرمایه انسانی در ایران وجود ندارد، شکاف نظری و ساختاری در این زمینه مشهود است. این تحقیق به بررسی این موضوع می‌پردازد که آیا فین‌تک می‌تواند به عنوان عاملی برای مزیت رقابتی بانک‌ها و ارتقای عملکرد پایدار آنها عمل کند و آیا فناوری مالی و سرمایه انسانی تأثیر معناداری بر پایداری عملکرد بانک‌ها دارد.

این مطالعه با تمرکز بر بانک‌های یک کشور خاص انجام شده و ممکن است به سایر کشورها قابل تعمیم نباشد. یافته‌ها می‌تواند به بانک‌ها و سیاست‌گذاران در تدوین استراتژی‌ها و مقررات جهت ارتقای نوآوری و رقابت کمک کند.

پیشینه پژوهش

مطالعات مختلفی در زمینه تاثیر استراتژی نوآوری، فناوری اطلاعات و فین‌تک بر عملکرد مالی و پایداری بانک‌ها و شرکت‌ها انجام شده است. بی‌نظیر (۱۴۰۱) در تحقیق خود بر بانک دی دریافت که استراتژی نوآوری، هم به‌طور مستقیم و هم با نقش میانجی سرمایه انسانی، تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد مالی دارد. خدایاری و اکبری (۱۴۰۱) نیز نشان دادند منابع انسانی، دانشی و رابطه‌ای در حوزه فناوری اطلاعات، برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت پروژه‌های فناوری اطلاعات را در بانک ملی تقویت می‌کنند.

مشهدی و همکاران (۱۳۹۸) اشاره کردند که فین‌تک به عنوان پدیده‌ای نوظهور، کنترل دولت‌ها بر پول را تهدید می‌کند و موجب تغییر در مدیریت ارتباط با مشتری می‌شود. مغنی و همکاران (۱۳۹۸) بر این باورند که کیفیت خدمات بانکداری مدرن به عواملی چون شخصی‌سازی، پایداری و امنیت خدمات وابسته است. جعفری (۱۳۹۵) نیز نشان داد که عملکرد پایدار به بهبود عملکرد مالی شرکت‌ها کمک می‌کند اما می‌تواند ارزش شرکت‌ها را کاهش دهد.

میرفلاح و همکاران (۱۳۹۸) به این نتیجه رسیدند که قابلیت‌های فناوری اطلاعات از طریق مدیریت فرآیند و یکپارچگی زنجیره تأمین، عملکرد مالی را بهبود می‌بخشد. جعفری و همکاران (۱۳۹۸) نیز دریافتند که چابکی فناوری اطلاعات و چابکی در بازار، به افزایش عملکرد مالی رقابتی منجر می‌شود. مقدم (۱۳۹۷) بیان کرد که کارآفرینی شرکتی، رابطه بین قابلیت‌های فناوری اطلاعات و نوآوری را میانجی‌گری می‌کند و شدت رقابت آن را تقویت می‌کند. تحقیقات الشتر^۳ و همکاران (۲۰۲۲) نشان داد که ادغام فین‌تک در مالی اسلامی به نفع کسب‌وکارهای کوچک و بدون بانک است. المانی^۴ و همکاران (۲۰۲۲) بر اهمیت فناوری‌های سازگار با محیط زیست در کاهش ردپای کربن تأکید کردند.

دیاف^۵ و همکاران (۲۰۲۲) تفاوت کارایی شرکت‌های فین‌تک و غیرفین‌تک را بررسی کردند و تاثیر فین‌تک بر ذی‌نفعان متعدد را برجسته کردند. سوبانیجا^۶ و همکاران (۲۰۲۲) دریافتند که فین‌تک می‌تواند عملکرد پایدار بانک‌ها را از طریق مزیت رقابتی بهبود دهد. مودهر^۷و همکاران (۲۰۲۲) پیشنهاد دادند که تعامل بین افشای اطلاعات پایداری و تجزیه‌ و تحلیل عملکرد پایداری برای سنجش پایداری شرکت‌ها مهم است. سوبانیجا و همکاران (۲۰۲۰) و ژائو و همکاران (۲۰۱۹) نشان دادند که رهبری و همکاری در فناوری مالی برای کسب مزیت رقابتی پایدار اهمیت دارد.

مبانی نظری پژوهش

فین‌تک به معنای استفاده نوآورانه از فناوری در ارائه خدمات مالی بوده و باعث افزایش رقابت در صنعت بانکداری شده و به مشتریان قدرت بیشتری در انتخاب خدمات می‌دهد. این تحقیق به بررسی تاثیر فین‌تک بر پایداری بانک‌ها پرداخته و نشان می‌دهد که این فناوری با ایجاد مزیت رقابتی می‌تواند به بهبود عملکرد سازمانی کمک کند. برگ و همکاران (۲۰۲۱) تأکید دارند که دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، نقش مهمی در عملکرد بانک‌ها دارد. به‌ویژه در ایران، طی سالیان اخیر، استقبال از خدمات فین‌تک‌ها توسط مشتریان، بانک‌های دولتی و خصوصی را به سرمایه‌گذاری در این حوزه واداشته است.

با ورود بانک‌های خصوصی و استفاده آنها از فناوری‌های جدید، بانک‌های دولتی نیز برای حفظ رقابت، به این روند پیوسته‌اند (فراهانی و همکاران، ۲۰۲۰). با توجه به نبود تحقیقات داخلی جامع در این زمینه، محقق قصد دارد با بررسی تحقیقات خارجی و استفاده از شاخص‌های جدید، مدلی جامع برای بررسی تاثیر تکنولوژی مالی و سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار بانک‌ها ارائه دهد.

۱. عملکرد پایدار

پایداری کسب‌وکار مفهومی است که به تمرکز بر ابعاد اقتصادی، راهبری، اجتماعی، اخلاقی و زیست‌محیطی عملکرد می‌پردازد و به دنبال ایجاد نتایج مالی و غیرمالی برای پاسخگویی به ذی‌نفعان است. اصطلاحاتی همچون «پایداری کسب‌وکار»، «مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها» و «خط‌مشی سه‌گانه» به‌طور جایگزین در ادبیات و گزارش‌ها برای اشاره به پایداری استفاده می‌شوند (بیان^۸ و همکاران، ۲۰۱۹).

هدف عملکرد پایدار ایجاد آینده‌ای مطلوب برای جامعه است، با حفظ منابع و پایداری نظام‌های حیاتی. توسعه پایدار همچنین در استفاده بهینه از منابع و هدایت سرمایه‌گذاری‌ها و فناوری، هم برای حال و هم برای آینده، تلاش دارد (چنگ^۹ و همکاران، ۲۰۲۰). عملکرد پایدار فراتر از مسائل محیط‌زیستی است و بر سلامت، عدالت اجتماعی، و فرصت‌های برابر برای تمامی جوامع تأکید دارد و هدف آن دستیابی به توسعه‌ای پایدار و جامع است (روپیکا^۱۰، ۲۰۲۱).

۲. فناوری مالی

فین‌تک (تکنولوژی مالی) ترکیبی از فناوری و امور مالی است که با هدف بهبود عملکردهای مالی، کاهش هزینه‌ها، و ارائه خدمات متنوع‌تر فعالیت می‌کند. این مفهوم شامل بخش‌هایی نظیر هوش مصنوعی، امنیت بیومتریک، بلاکچین و سیستم‌های پرداخت است و به استارتاپ‌های مالی و بانکی اشاره دارد که از فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالی در سطحی وسیع استفاده می‌کنند (دویدی^۱۱ و همکاران، ۲۰۲۱؛ گومبر، ۲۰۱۷).

فین‌تک به عنوان یکی از عناصر انقلاب صنعتی چهارم، نهادهای مالی سنتی را به چالش کشیده و با نوآوری در خدمات مالی، تغییرات عمده‌ای در این حوزه ایجاد کرده است. مرکز ملی پژوهش‌های دیجیتال ایرلند فین‌تک را نوآوری در خدمات مالی تعریف می‌کند.

ـ طبقه‌بندی حوزه فعالیت فین‌تک‌ها

فین‌تک در ایران و جهان به سه بخش تأمین مالی، مدیریت دارایی‌ها و تراکنش‌های پرداخت تقسیم می‌شود. سایر شرکت‌های فین‌تک نیز می‌توانند در زمینه‌های متنوع مالی فعالیت داشته باشند (دورفلینر^۱۲، ۲۰۱۷).

بخش تامین مالی
شامل آن تقسیم‌بندی از فین‌تک است که تأمین مالی را برای هر دو بخش شخصی افراد و کس‌بوکارها فراهم می‌کند (زستچ^۱۳، ۲۰۱۹):
- تأمین مالی جمعی نوعی تأمین مالی است که در آن پشتیبانان منابع خود را برای اهداف عمومی فراهم می‌کنند و به چهار زیرگروه تقسیم می‌شود (فرینی^۱۴، ۲۰۱۷):
  - خیریه‌ای: بدون پاداش مالی، اما با منافع شخصی.
  - پاداشی: شامل پاداش‌های غیرمالی مانند پیش‌خرید محصول.
  - سرمایه‌گذاری جمعی: دریافت سهام یا مالکیت و سود از موفقیت شرکت‌ها.
  - وام‌دهی جمعی: وام‌دهی با بازده شامل بهره تعیین‌شده، که به دلیل اتوماسیون فرآیندها مقرون‌به‌صرفه است (بیمونت^۱۵، ۲۰۲۱).
مدیریت دارایی‌ها شامل فناوری‌های مالی است که به ارائه مشاوره، واگذاری و مدیریت دارایی‌ها و جمع‌آوری عوامل مؤثر در افزایش ثروت شخصی می‌پردازند.
تجارت اجتماعی نوعی سرمایه‌گذاری است که به کاربران امکان مشاهده و کپی راهبردهای دیگر سرمایه‌گذاران را می‌دهد. این روش به سرمایه‌گذاران فردی اجازه می‌دهد از دانش جمعی معامله‌گران بهره‌مند شوند. هزینه‌ها شامل بهره، هزینه سفارش یا درصدی از سرمایه‌گذاری است (فیشر^۱۶، ۲۰۲۱).
مدیریت مالی شخصی به کاربران امکان می‌دهد از طریق برنامه‌ها تأثیر سپرده‌گذاری در مؤسسات مالی یا دریافت وام را پیش‌بینی کنند. این برنامه‌ها با پرداخت یک‌باره یا حق عضویت سالانه در دسترس هستند و اغلب نیاز به ورود دستی داده‌ها دارند (لی^۱۷، ۲۰۱۹).
سرمایه‌گذاری و بانکی شامل مدیریت آنلاین دارایی‌ها توسط مشاوران سرمایه‌گذاری یا مشاورروبوت‌ها است که خدمات را به صورت خودکار و با کمترین نیروی انسانی ارائه می‌دهند. این حوزه همچنین خدمات بانکداری سنتی، مانند حساب جاری، را با ویژگی‌های فناورانه به صورت سریع و مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌کند (روماونا^۱۸، ۲۰۱۶).
بخش پرداخت در فین‌تک شامل برنامه‌ها و خدمات تراکنش‌های مالی ملی و بین‌المللی است و به دو زیرگروه تقسیم می‌شود:
- بلاک‌چین و رمزارزها: ارائه رمزارزها مانند بیت‌کوین به عنوان جایگزینی برای پول معمولی با امنیت بالا.
- روش‌های جایگزین پرداخت: استفاده از تلفن‌های هوشمند برای پرداخت‌ها.
سایر بخش‌های فین‌تک شامل کسب‌وکارهایی است که خارج از سه گروه سنتی بانک‌ها فعالیت می‌کنند:
- فناوری‌های مالی: خدمات بیمه‌ای و تسهیل فرایند تحصیل، با تمرکز بر جبران زیان‌ها (بیمه‌گری).
- موتورهای جست‌وجو و مقایسه: ارائه امکان جست‌وجو و مقایسه خدمات و محصولات مالی.
- فناوری اطلاعات و زیرساخت‌ها: ارائه راه‌حل‌های تخصصی به خدمات‌دهندگان مالی.

ـ حوزه فعالیت فین‌تک‌ها

در نگاهی جامع‌تر در سطح ایران و جهان، حوزه فعالیت فین‌تک‌ها براساس پنج معیار زیر طبقه‌بندی می‌شود:

فین‌تک‌های صنعت‌محور: این فین‌تک‌ها بر بانکداری و بیمه تمرکز دارند و به‌دلیل وابستگی به نهادهای مالی سنتی، هنوز به‌طور مستقل عمل نمی‌کنند. بانک‌ها و بیمه‌ها با استفاده از این فناوری‌ها، سهم بازار را افزایش داده، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده و ریسک‌های خود را مدیریت می‌کنند (واسیلیوا^۱۹ و همکاران، ۲۰۱۷).
فین‌تک‌های فرآیندمحور: این دسته با یکپارچه‌سازی داده‌های مالی و استفاده هوشمندانه از آنها، تأمین مالی بهینه را ممکن می‌سازند. تأمین مالی جمعی نمونه‌ای از این فین‌تک‌هاست که سرمایه‌های خرد را جمع‌آوری و به پروژه‌های مختلف تخصیص می‌دهند، با امکان نظارت مستقیم سرمایه‌گذاران (ابراهیم^۲۰ و همکاران، ۲۰۲۱).
فین‌تک‌های مشتری‌محور: این گروه با مطالعه رفتار اقتصادی مشتریان، خدمات تخصصی و متنوعی ارائه می‌دهند. توسعه این فین‌تک‌ها باعث ایجاد سوپرمارکت‌های مالی شده که خدمات مختلف بانکی را در بستر فناوری فراهم می‌کنند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهند (پارک^۲۱، ۲۰۱۹).
فین‌تک‌های تعاملی: این فین‌تک‌ها در تجارت الکترونیک نقش فعالی ایفا کرده و باعث توسعه این حوزه شده‌اند (ژانگ^۲۲ و همکاران، ۲۰۲۰).
فین‌تک‌های فعال از حیث موقعیت بازار: این فین‌تک‌ها خدمات خود را براساس جایگاه کاربران در بازار ارائه می‌دهند و با ساماندهی و بهینه‌سازی تعاملات، روابط مالی را تسهیل می‌کنند (دمرتیز^۲۳ و همکاران، ۲۰۱۸).

۳. مزیت رقابتی

مزیت رقابتی به مجموعه‌ای از توانایی‌ها اطلاق می‌شود که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد عملکردی بهتر از رقبا داشته باشند. هدف آن، کسب عملکردی بالاتر از رقباست، نه صرفاً برابری با آنها. شرکت‌های برخوردار از مزیت رقابتی باید به‌طور مستمر در میان شرکت‌های برتر باقی بمانند (چوواهوری^۲۴ و همکاران، ۲۰۱۱). این مزیت به شرکت‌ها کمک می‌کند تا موقعیت تدافعی در برابر رقبا ایجاد کنند و توانایی ارزش اقتصادی تولید کنند (بارنی^۲۵، ۲۰۲۰). مزیت رقابتی بر اساس ظرفیت‌های اختصاصی که شرکت‌ها دارند، تعریف می‌شود (کی^۲۶، ۱۹۹۳).

مدل پورتر برای سنجش مزیت رقابتی شامل دو شاخص اصلی است: ۱) مزیت هزینه پایین: دستیابی به رهبری در هزینه‌ها. ۲) مزیت تمایز: تولید محصولی با ویژگی‌های منحصر به فرد (ژائو^۲۷ و همکاران، ۲۰۱۶).

ـ نگرش‌های موجود به منشاء مزیت رقابتی

تئوری سازمان صنعتی بر تحلیل رقابت خارجی تمرکز دارد که توسط چارچوب پنج نیروی رقابتی پورتر بیان می‌شود. استراتژی در این مدل پاسخ عمدی شرکت به الزامات صنعت است.
تئوری منبع‌مدار بر این باور است که منابع استراتژیک متمایز عامل تعیین‌کننده استراتژی و عملکرد هستند و موفقیت بلندمدت سازمان به دانش و قابلیت‌های آن بستگی دارد (حسینی^۲۸ و همکاران، ۲۰۱۸).

ـ انواع مزیت رقابتی

باتوجه به مبانی نظری موضوع و پویایی‌های واقعی و عینی رقابت می‌توان مزیت رقابتی را به پنج نوع کلی تقسیم‌بندی کرد (ساروسو^۲۹، ۲۰۲۰):

مزیت موقعیتی در مقابل جنبشی (پویا)
مزیت‌های موقعیتی از ویژگی‌ها و منابع ثابت شرکت نشأت می‌گیرند، از جمله کارآفرینی، فنی، سازمانی و استراتژیک. این مزایا به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا فعالیت‌های خود را کاراتر از رقبا انجام دهند.
مزیت متجانس در مقابل نامتجانس
مزیت‌های متجانس زمانی ایجاد می‌شود که شرکت‌ها با مهارت‌ها و قابلیت‌های مشابه رقابت کنند، در حالی که مزیت‌های نامتجانس از تفاوت‌ها و منابع منحصر به فرد در شرکت‌ها ناشی می‌شود.
مزیت مشهود در مقابل نامشهود
مزیت‌های مشهود از منابع فیزیکی و قابل مشاهده نشأت می‌گیرند، در حالی که مزیت‌های نامشهود پیچیده‌تر و قابل تقلید سخت‌تر هستند. مزیت‌های نامشهود معمولاً به قابلیت‌های سازمانی بستگی دارند (اسکندر^۳۰، ۲۰۲۲).
مزیت ساده در مقابل مرکب
مزیت ساده به صورت مستقل عمل می‌کند، در حالی که مزیت مرکب ترکیبی از مزایای مختلف است که جایگاه بالاتری دارد.
مزیت موقتی در مقابل پایدار
مزیت موقتی کوتاه‌مدت است، در حالی که مزیت پایدار طولانی‌مدت و مقاوم در برابر رقبا است. منابع مزیت رقابتی را می‌توان به منابع اساسی، پیرامونی، رقابتی و استراتژیک تقسیم کرد (داگنینو^۳۱ و همکاران، ۲۰۲۰).

۴. سرمایه انسانی

سرمایه انسانی شامل شایستگی‌ها، دانش و ویژگی‌های فردی است که برای ایجاد ارزش اقتصادی به کار می‌آید. این سرمایه، پایه سرمایه فکری است و به عنوان منبع اصلی خلاقیت و عامل حیاتی برای عملکرد شرکت‌ها محسوب می‌شود (کونچکاروا^۳۲ و همکاران، ۲۰۱۸). سرمایه انسانی شامل منابع نامحسوسی مانند مهارت‌ها، شخصیت و تجربه کارکنان است (بیکر^۳۳، ۲۰۲۰؛ دانپورت و پروساک^۳۴، ۲۰۱۱). از شاخص‌های آن می‌توان به شایستگی حرفه‌ای، تحصیلات، تجربه و توزیع مسئولیت‌ها اشاره کرد.

با وجود اهمیت این سرمایه، بسیاری از سازمان‌ها هزینه‌های مربوط به توسعه منابع انسانی را به عنوان هزینه گزارش می‌کنند، که می‌تواند مانع سرمایه‌گذاری در این زمینه شود (کیم^۳۵ و همکاران، ۲۰۲۰).

روش تحقیق

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر گردآوری داده‌ها کمی و از حیث روش توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان بانک سرمایه در تهران بوده و از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده برای دسترسی به اعضای نمونه استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری می‌شوند که سوالات آن متغیرهای تحقیق را پوشش می‌دهند.

متغییر	منبع
عملکرد پایدار	دویدی و همکاران (۲۰۲۱)
تکنولوژی مالی	دویدی و همکاران (۲۰۲۱)
سرمایه انسانی	رحمان^۳۶ و همکاران (۲۰۲۱)
مزیت رقابتی	چوواهوری و همکاران (۲۰۱۱)

جدول ۱: منبع پرسش‌نامه‌های مرتبط با متغیرها

جامعه آماری این پژوهش شامل ۷۰۷ نفر از مدیران و کارکنان بانک سرمایه استان تهران است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، ۱۶۲ نفر تعیین شد. داده‌ها از طریق روش‌های کتابخانه‌ای و پرسش‌نامه ۲۲ سوالی جمع‌آوری شدند. روایی پرسشنامه توسط متخصصین صنعت بانکداری و اساتید دانشگاهی تایید و پایایی آن با آلفای کرونباخ اندازه‌گیری شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی، آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی با نرم‌افزار SPSS و Smart PLS استفاده گردید.

متغییر	آلفای کرونباخ
عملکرد پایدار	۷۹%
تکنولوژی مالی	۸۳%
سرمایه انسانی	۸۴%
مزیت رقابتی	۸۹%

جدول ۲: آلفای کرونباخ

یافته‌ها

در این تحقیق، ۱۶۲ پرسشنامه کامل و بی‌نقص جمع‌آوری شد. از نظر جنسیت، ۶۳% مرد و ۳۷% زن بودند. از نظر سن، ۱۳% بین ۲۰ تا ۳۰ سال، ۲۱% بین ۳۱ تا ۴۰ سال، ۳۸% بین ۴۱ تا ۵۰ سال و ۲۷.۸% بالای ۵۰ سال بودند. در زمینه تحصیلات، ۵۱.۹% لیسانس، ۳۸.۳% فوق لیسانس و ۹.۹% دکترا داشتند. همچنین، ۱۲.۳% سابقه خدمتی کمتر از ۵ سال و ۶.۸% بالاتر از ۲۰ سال داشتند.

متغیرها	تکنولوژی مالی	مزیت رقابتی	سرمایه انسانی	عملکرد پایدار بانک
تعداد	۱۶۲	۱۶۲	۱۶۲	۱۶۲
میانگین	۴.۲۹۵۸	۴.۳۳۹۲	۴.۳۴۸۳	۴.۳۱۸۹
میانه	۴.۳۱۸۲	۴.۲۱۴۳	۴.۲۸۵۷	۴.۳۳۳۳
انحراف معیار	۰.۴۶۲۶۸	۰.۶۱۵۴۰	۰.۵۹۶۵۹	۰.۶۶۳۹۲
واریانس	۰.۲۱۴	۰.۳۷۹	۰.۳۵۶	۰.۴۴۱
چولگی	-۰.۴۲۵	-۰.۵۱۴	-۰.۴۵۴	-۰.۵۴۶
کشیدگی	-۰.۶۳۳	-۰.۶۰۱	-۰.۷۴۶	-۰.۷۶۷
کمترین	۳.۰۹	۲.۴۳	۲.۷۱	۲.۶۷
بیشترین	۵.۰۰	۵.۰۰	۵.۰۰	۵.۰۰

جدول ۳: آمار توصیفی متغیرهای تحقیق

برای بررسی نرمال بودن داده‌ها، از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف استفاده شد. اگر سطح معناداری بیشتر از ۰.۰۵ باشد، داده‌ها نرمال هستند. در غیر این صورت، داده‌ها غیر نرمال خواهند بود. بر اساس نتایج، تمامی متغیرها غیر نرمال هستند.

متغیرها	حجم نمونه	آماره‌ی آزمون	P-value
تکنولوژی مالی	۱۶۲	۰.۱۰۴	۰.۰۰۰
مزیت رقابتی	۱۶۲	۰.۱۷۳	۰.۰۰۰
سرمایه انسانی	۱۶۲	۰.۱۹۰	۰.۰۰۰
عملکرد پایدار بانک	۱۶۲	۰.۲۳۰	۰.۰۰۰

جدول ۴: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف برای بررسی فرض نرمال بودن یا غیرنرمال بودن

شناسایی گویه‌های متغیر تکنولوژی مالی
برای بررسی اعتبار داده‌ها و صحت نمونه‌گیری، از معیار KMO استفاده شد. مقدار KMO برابر با ۰.۸۹۵ بود که قابل قبول است. همچنین، با توجه به معناداری آزمون بارتلت (p<0.05)، شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی فراهم است.

آزمون	آماره	درجه آزادی	p-مقدار
کایزر، میجر، الکین^۳۷	۰.۸۹۵	–	–
آزمون کرویت بارتلت^۳۸	۲۴۱۷.۱۱۰	۱۴۲	۰۰۰/۰

جدول ۵: آزمون اعتبار و صحت نمونه‌گیری عوامل مرتبط با متغیر تکنولوژی مالی

برای بررسی اعتبار داده‌ها و صحت نمونه‌گیری، از معیار KMO استفاده شد که مقدار آن ۰.۸۹۵ بود و قابل قبول است. همچنین، آزمون بارتلت معناداری (p<0.05) را نشان داد، که شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی فراهم است.

عامل	مقدار ویژه	درصد واریانس	فراوانی تجمعی درصد واریانس
۱	۴.۱۳۸	۵۹.۱۱۰	۵۹.۱۱۰

جدول ۶: ارزش ویژه هر عامل و فراوانی تجمعی درصد واریانس گویه‌های متغیر تکنولوژی مالی

شناسایی گویه‌های متغیر مزیت رقابتی
برای پاسخ به این فرضیه، از تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس استفاده شد. مقدار KMO برابر ۰.۸۷۷ بود که قابل قبول است و آزمون بارتلت نیز معناداری (p<0.05) را نشان داد، بنابراین شرایط لازم برای تحلیل عاملی فراهم است.

آزمون	آماره	درجه آزادی	p-مقدار
کایزر، میجر، الکین	۰.۸۷۷	–	–
آزمون کرویت بارتلت	۱۰۲۱.۲۳	۱۰۱	۰۰۰/۰

جدول ۷: آزمون اعتبار و صحت نمونه‌گیری متغیر مزیت رقابتی

یک عامل با ارزش ویژه بیش از یک، ۷۱.۸۱۲ درصد از واریانس کلی را تبیین می‌کند.

عامل	مقدار ویژه	درصد واریانس	فراوانی تجمعی درصد واریانس
۱	۳.۵۹۱	۷۱.۸۱۲	۷۱.۸۱۲

جدول ۸: ارزش ویژه هر عامل و فراوانی تجمعی درصد واریانس مزیت رقابتی

شناسایی گویه‌های متغیر سرمایه انسانی
برای پاسخ به این فرضیه از تحلیل عاملی اکتشافی به روش تجزیه به ابعاد اصلی و چرخش واریماکس استفاده شده است. بر اساس یافته‌ها مقدار KMO در باب کیفیت نمونه‌گیری برابر با ۷۰۴/۰ است که مقدار قابل قبولی بوده و با توجه به معناداری آزمون بارتلت (۰۵/۰> p-مقدار) شرایط لازم برای انجام تحلیل عاملی برقرار است.

آزمون	آماره	درجه آزادی	p-مقدار
کایزر، میجر، الکین	۰.۷۰۴	–	–
آزمون کرویت بارتلت	۸۱۹۴.۰۰۲	۲۴۷	۰۰۰/۰

جدول ۹: آزمون اعتبار و صحت نمونه‌گیری سرمایه انسانی

یک عامل با ارزش ویژه بیشتر از یک، ۶۳.۰۶٪ از واریانس کلی را تبیین می‌کند.

عامل	مقدار ویژه	درصد واریانس	فراوانی تجمعی درصد واریانس
۱	۲.۵۲۲	۶۳.۰۶۱	۶۳.۰۶۱

جدول ۱۰: ارزش ویژه هر عامل و فراوانی تجمعی درصد واریانس سرمایه انسانی

شناسایی گویه‌های متغیر عملکرد پایدار بانک
برای پاسخ به فرضیه، از تحلیل عاملی اکتشافی^۳۹ با روش تجزیه به ابعاد اصلی^۴۰ و چرخش واریماکس^۴۱ استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که مقدار KMO برابر با ۰.۸۱۴ است که قابل قبول است و همچنین با معناداری آزمون بارتلت(p<0.05) شرایط لازم برای تحلیل عاملی فراهم است.

آزمون	آماره	درجه آزادی	p-مقدار
کایزر، میجر، الکین	۰.۸۱۴	–	–
آزمون کرویت بارتلت	۱۰۸۹.۱۰۹	۱۱۹	۰.۰۰۰

جدول ۱۱: آزمون اعتبار و صحت نمونه‌گیری عوامل مرتبط با عملکرد پایدار بانک

یک عامل با ارزش ویژه بیشتر از یک، در مجموع ۶۷.۲۲۱ درصد از واریانس مفهوم کلی را تبیین می‌کند.

عامل	مقدار ویژه	درصد واریانس	فراوانی تجمعی درصد واریانس
۱	۴.۰۳۳	۶۷.۲۲۱	۶۷.۲۲۱

جدول ۱۲: ارزش ویژه هر عامل و فراوانی تجمعی درصد واریانس عملکرد پایدار بانک

مدل پژوهش
پرسشنامه این پژوهش با توجه به بارعاملی بالاتر از ۴/۰ و آماره t بیشتر از ۹۶/۱، دارای روایی مطلوب است. همچنین، معیارهای ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) برای سازه‌های مورد نظر بالاتر از ۷/۰ است که نشان‌دهنده پایایی مناسب مدل می‌باشد.

متغیرها	آلفای کرونباخ
تکنولوژی مالی	۰.۸۷۲
مزیت رقابتی	۰.۸۹۳
سرمایه انسانی	۰.۷۹۷
عملکرد پایدار بانک	۰.۸۸۹
پایایی کل	۰.۹۶۹

جدول ۱۳: ضریب آلفای کرونباخ

متغیرها	CR
تکنولوژی مالی	۰.۸۷۵
مزیت رقابتی	۰.۸۹۷
سرمایه انسانی	۰.۸۰۰
عملکرد پایدار بانک	۰.۹۰۱

جدول ۱۴: پایایی ترکیبی

متغیرها	AVE
تکنولوژی مالی	۰.۶۰۰
مزیت رقابتی	۰.۶۷۲
سرمایه انسانی	۰.۶۱۸
عملکرد پایدار بانک	۰.۶۳۹

جدول ۱۵: میانگین واریانس استخراج شده

متغیرها	۱	۲	۳	۴
تکنولوژی مالی	۰.۵۷۴
مزیت رقابتی	۰.۵۶۸	۰.۵۶۶
سرمایه انسانی	۰.۵۵۴	۰.۵۱۲	۰.۵۶۰
عملکرد پایدار بانک	۰.۵۴۰	۰.۵۰۸	۰.۵۳۳	۰.۵۴۹

جدول ۱۶: روش فورنل و لاکر

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهای مکنون در مدل تعامل بیشتری با شاخص‌های خود دارند تا با سازه‌های دیگر، که نشان‌دهنده روایی واگرای مناسب مدل است. همچنین، بر اساس آماره t، اگر مقدار آن از ۹۶/۱ بیشتر باشد، با اطمینان ۹۵ درصد می‌توان تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را تایید کرد. ضریب مسیر بالای ۰.۴ نیز تایید شده است.

متغیر وابسته	R^۲	شدت
عملکرد پایدار بانک	۰.۹۶۴	قوی
میانگین	۰.۹۶۴	قوی

جدول ۱۷: ضریب تعیین

متغیر وابسته	Q^۲	شدت
عملکرد پایدار بانک	۰.۴۵۰	قوی
میانگین	۰.۴۵۰	قوی

جدول ۱۸: کیفیت پیش‌بینی کنندگی (Q^2)

با توجه به نتایج فوق می‌توان گفت که مدل برازش قوی دارد.

بررسی فرضیه‌های تحقیق

فرضیه اول: تکنولوژی مالی تأثیر مثبت بر عملکرد پایدار بانک دارد: ضریب مسیر بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک برابر با ۰.۵۱۱ و آماره t برابر با ۵.۴۴۹ است که نشان‌دهنده اثر مثبت و معنادار فناوری مالی بر عملکرد پایدار بانک است.

فرضیه دوم: تکنولوژی مالی تأثیر مثبت بر مزیت رقابتی دارد: ضریب مسیر بین تکنولوژی مالی و مزیت رقابتی برابر با ۰.۹۶۹ و آماره t برابر با ۲۹.۲۷۸ است که تأثیر مثبت و معنادار تکنولوژی مالی بر مزیت رقابتی را تأیید می‌کند.

فرضیه سوم: مزیت رقابتی تأثیر مثبت بر عملکرد پایدار بانک دارد: ضریب مسیر بین مزیت رقابتی و عملکرد پایدار بانک برابر با ۰.۴۸۳ و آماره t برابر با ۶.۳۸۵ است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت و معنادار مزیت رقابتی بر عملکرد پایدار بانک است.

فرضیه چهارم: مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک نقش میانجی دارد: نتایج نشان می‌دهند که ضریب مسیر بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار (۰.۵۱۱)، تکنولوژی مالی و مزیت رقابتی (۰.۹۶۹)، و مزیت رقابتی و عملکرد پایدار (۰.۴۸۳) تأیید می‌کنند که مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک نقش میانجی دارد.

فرضیه پنجم: سرمایه انسانی تأثیر مثبت بر عملکرد پایدار بانک دارد: ضریب مسیر بین سرمایه انسانی و عملکرد پایدار بانک برابر با ۰.۶۰۵ و آماره t برابر با ۸.۰۷۵ است که نشان‌دهنده تأثیر مثبت و معنادار سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار بانک است. تمامی ضرایب بار عاملی بیشتر از ۰.۴ بوده که نشان از مناسب بودن مدل دارد.

متغیر	ساخت روایی مشترک متقاطع	پایایی مرکب	میانگین واریانس‌های استخراج شده
متغیر	سطح پذیرش ۰=<	۷/۰ <	۵/۰ <
تکنولوژی مالی	۲۰۱/۰	۷۰۵/۰	۶۳۷/۰
مزیت رقابتی	۱۸۷/۰	۷۷۵/۰	۶۷۰/۰
سرمایه انسانی	۲۰۳/۰	۷۶۰/۰	۶۴۲/۰
عملکرد پایدار بانک	۱۸۹/۰	۷۹۹/۰	۶۶/۰

جدول ۱۹: شاخص‌های کیفیت مدل و سطح پذیرش آن‌ها در روش حداقل مربعات جزئی

فرضیه	ضریب تخمین غیر استاندارد مسیر اول	ضریب تخمین استاندارد مسیر دوم	خطای استاندارد مربوط به مسیر اول	خطای استاندارد مربوط به مسیر دوم	Z	نتیجه
نقش میانجی مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی بر عملکرد پایدار بانک	۰.۷۰	۰.۶۸	۰.۰۷۱	۰.۰۷۰	۶.۰۹	تایید

جدول ۲۰: نتایج آزمون سوبل

مسیر	داده	بوت	سوگیری	خطای استاندارد	حدپایین	حد بالا
نقش میانجی مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی بر عملکرد پایدار بانک	۰.۲۰۱۰	۰.۲۰۱۷	۰.۰۰۰۷	۰.۰۶۸۷۹	۰.۱۰۲۲	۰.۲۹۸۰

جدول ۲۱: نتایج بوت استراپ برای مسیرهای غیرمستقیم

نتایج نشان می‌دهند که حد بالا و پایین فاصله اطمینان برای نقش میانجی مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک، صفر را در بر نمی‌گیرد. این فاصله اطمینان با سطح اطمینان ۹۵ درصد و تعداد نمونه‌گیری مجدد بوت استراپ ۱۰۰۰ محاسبه شده است، که نشان‌دهنده معنادار بودن رابطه غیر مستقیم متغیرها است.

بحث و نتیجه‌گیری

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر تکنولوژی مالی و سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار بانک انجام شده است. برای بررسی این تأثیرات، فرضیه‌های مختلفی مطرح شده که در زیر نتایج آن‌ها به تفصیل آورده شده است.

فرضیه‌ها و نتایج

تکنولوژی مالی بر عملکرد پایدار تاثیر دارد: نتایج نشان داد که ضریب مسیر ۰.۵۱۱ و آماره t برابر با ۵.۴۴۹ است که تأثیر مثبت و معنادار تکنولوژی مالی بر عملکرد پایدار بانک را تأیید می‌کند. تکنولوژی مالی ۵۱.۱% از عملکرد پایدار را تبیین می‌کند.
تکنولوژی مالی بر مزیت رقابتی تاثیر دارد: این فرضیه با آماره t برابر با ۲۹.۲۷۸ و ضریب مسیر ۰.۹۶۹ تأیید شد. تکنولوژی مالی ۹۶.۹% از مزیت رقابتی را تبیین می‌کند.
مزیت رقابتی بر عملکرد پایدار تاثیر دارد: ضریب مسیر ۰.۴۸۳ و آماره t برابر با ۶.۳۸۵ نشان می‌دهد که مزیت رقابتی تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد پایدار دارد و ۴۸.۳% از آن را تبیین می‌کند.
سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار تاثیر دارد: ضریب مسیر ۰.۶۰۵ و آماره t برابر با ۸.۰۷۵ نشان‌دهنده تأثیر مثبت سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار بانک است و ۶۰.۵% از عملکرد پایدار را تبیین می‌کند.
مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک نقش میانجی دارد: نتایج نشان داد که مزیت رقابتی میانجی رابطه تکنولوژی مالی با عملکرد پایدار است.

مقایسه با تحقیقات پیشین

نتایج تحقیق هم‌راستا با یافته‌های سوبانیجا و همکاران (۲۰۲۲) است که نوآوری فناوری در امور مالی را به سودآوری بانک‌ها مرتبط می‌داند.
تأثیر تکنولوژی مالی بر مزیت رقابتی نیز با تحقیقات المانی و همکاران (۲۰۲۲) همسو است که تأثیر فین‌تک‌ها را در بهبود عملکرد شرکت‌ها و افزایش مزیت رقابتی برجسته می‌کند.
یافته‌ها همچنین از تحقیقات دیاف و همکاران (۲۰۲۲) تأسیس شده که تکنولوژی مالی را عاملی برای افزایش انعطاف‌پذیری و کارایی خدمات مالی می‌داند.
نقش میانجی مزیت رقابتی در رابطه بین تکنولوژی مالی و عملکرد پایدار بانک با تحقیقات مودهر و همکاران (۲۰۲۲) و سوبانیجا و همکاران (۲۰۲۰) هم‌راستا است که همکاری با نهادهای فین‌تک را به‌عنوان عاملی حیاتی برای بهبود عملکرد پایدار می‌دانند.
همچنین، تأثیر مثبت سرمایه انسانی بر عملکرد پایدار با تحقیقات ژائو و همکاران (۲۰۱۹) و الحمدی^۴۲ (۲۰۱۹) همخوان است که نقش اعتماد و شایستگی‌های انسانی در متمایز ساختن بانک‌ها از رقبای جدید را مورد تأکید قرار می‌دهند.

این پژوهش نتیجه‌گیری می‌کند که تکنولوژی مالی و سرمایه انسانی نقش مهمی در بهبود عملکرد پایدار بانک‌ها دارند و مزیت رقابتی به‌عنوان یک عامل میانجی در این فرایند مؤثر است.

منابع فارسی

بی‌نظیر، ریحانه (۱۴۰۱)، بررسی تاثیر استراتژی نوآوری بر عملکرد مالی با نقش میانجی سرمایه انسانی در بانک دی. دهمین کنفرانس بین المللی مدیریت، تجارت جهانی، اقتصاد، دارایی و علوم اجتماعی
مشهدی عبدل، م.، و ثمری، د.، و اشرفی، م.، و عباسی، ا. (۱۳۹۸). تحلیل استراتژیک کارآفرینی مبتنی بر فین تک در حوزه بانکداری. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار (مدیریت پرتفوی), ۱۰(۴۱ ), ۳۹۳-۴۱۲.
جعفری جم،حسین (۱۳۹۵) بررسی ارتباط بین عملکرد پایداری با عملکرد مالی و ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان – دانشکده مدیریت و حسابداری – ۱۳۹۵
خدایاری، بهناز و اکبری، مهتاب (۱۴۰۱) تأثیر قابلیتها و منابع تکنولوژی اطلاعاتی سازمان بر مزیت رقابتی و عملکرد مالی فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین درمدیریت و حسابداری سال ششم، شماره ۸۴ ، بهار ۱۴۰۱ ، ۱۷۳۵-۱۷۶۰
مغنی، حیدر؛ ناصحی فر، وحید ؛ ناطق، تهمینه(۱۳۹۸) چگونگی تاثیر گسترش فناوری های مالی بر بهبود عملکرد خدمات مالی فصلنامه اقتصاد مالی سال سیزدهم / شماره ۹۴ / زمستان ۳۱۴۸ صفحه ۳۸۱ تا ۲۳۲
محسنی مقدم، اکرم، شیری، اردشیر، ویسه، سید مهدی(۱۳۹۹). بررسی تاثیر چابکی سازمانی بر عملکرد سازمانی کارکنان دیوان محاسبات کشور، کنفرانس بین المللی اقتصاد و سامانه های مالی، ص ۱-۱۰
امیر خانی, طیبه ، علیخانی، فروغ. (۱۳۹۴). شاخص‌های کلیدی عملکرد سازمان و بهبود بهره‌وری: رویکرد کارت امتیازی متوازن. چشم انداز مدیریت صنعتی.
میرفلاح دموچالی, رضوانه, ابراهیم پور, مرادی. (۱۳۹۸). تاثیر قابلیت فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی شرکت: نقش میانجی گری قابلیت مدیریت فرآیند کسب و کار و قابلیت یکپارچگی زنجیره تامین. توسعه تکنولوژی صنعتی, ۱۷, ۴۹-۶۲.‎
جعفری تیتکانلو, سعید و رویا بابازاده، (۱۳۹۸).” بررسی نقش چابکی سازمانی در رابطه میان قابلیت های فناوری اطلاعاتی سازمان و عملکرد مالی رقابتی (مطالعه موردی؛ بانک ملت)”، کنفرانس ملی پژوهش های کابردی در مدیریت و مهندسی صنایع، تهران، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی رهنما

منابع انگلیسی

Al-Romeedy, B. (2019). Strategic Agility as a Competitive Advantage in Airlines–Case Study: Egypt Air. Journal of the Faculty of Tourism and Hotels-University of Sadat City, 3(1), 1-15.
Queiroz, M., Tallon, P. P., Sharma, R., & Coltman, T. (2018). The role of IT application orchestration capability in improving agility and Financial performance. The Journal of Strategic Information Systems, 27(1), 4-21
Panda, S., & Rath, S. K. (2018). Information technology capability, knowledge management capability, and organizational agility: The role of environmental factors. Journal of Management & Organization, 1-27.
Al Hammadi, T., & Nobanee, H. (2019). FinTech and Sustainability: A Mini-Review. Available at SSRN 3500873.
Subanidja, S., Sorongan, F. A., & Legowo, M. B. (2022). Leveraging Financial Technology Entity into Sustainable Bank Performance through a Competitive Advantage. Emerging Science Journal, 6(1), 53-63.
Mudheher, I., & Nobanee, H. Impact of Sustainability Management and Green Fintech on Performance of Financial Institutions.
Liu, Y., Saleem, S., Shabbir, R., Shabbir, M. S., Irshad, A., & Khan, S. (2021). The relationship between corporate social responsibility and financial performance: A moderate role of fintech technology. Environmental Science and Pollution Research, 28(16), 20174-20187.
Subanidja, S., Legowo, M. B., Sorongan, F. A., & Wahyudi, E. (2020). The Choice of Collaborating with Fintech Entities for Competitive Advantage through Leadership Styles. Scientific Papers of the University of Pardubice. Series D, Faculty of Economics & Administration, 28(3).
Zhao, Q., Tsai, P. H., & Wang, J. L. (2019). Improving financial service innovation strategies for enhancing china’s banking industry competitive advantage during the fintech revolution: A Hybrid MCDM model. Sustainability, 11(5), 1419.
Rebai, S., Azaiez, M. N., & Saidane, D. (2012). Sustainable Performance Evaluation of Banks using a Multi-attribute Utility Model: An Application to French Banks. Procedia Economics and Finance, 2, 363–۳۷۲. doi:10.1016/s2212-5671(12)00098-6.
Subanidja, S., Legowo, M. B., Sorongan, F. A., & Wahyudi, E. (2020). The choice of collaborating with fintech entities for competitive advantage through leadership styles. Scientific Papers of the University of Pardubice, Series D: Faculty of Economics and Administration, 28(3). doi:10.46585/SP28031092.
Subanidja, S., & Hadiwidjojo, D. The influence of kno wledge management ‘bottleneck’ on company’s performance. Management & Marketing. Challenges for the Knowledge Society, 12(3). doi:10.1515/mmcks-2017-0024.
Handfield, R., Walton, S. V., Sroufe, R., & Melnyk, S. A. (2002). تاییدing environmental criteria to supplier assessment: A study in the application of the Analytical Hierarchy Process. European Journal of Operational Research, 141(1), 70–۸۷. doi:10.1016/S0377-2217(01)00261-2.
Hansen, G. S., & Wernerfelt, B. (1989). Determinants of firm performance: The relative importance of economic and organizational factors. Strategic Management Journal, 10(5), 399–۴۱۱. doi:10.1002/smj.4250100502.
Weil, K. E. (1985). PORTER, Competitive advantage, creating and sustaining superior performance. In Revista de Administração de Empresas (Vol. 25, Issue 2). simon and schuster. doi:10.1590/s0034-75901985000200009.
Ferdinand, A. (2003). Sustaianble Competitive Advantage. sebuah eksplorasi model konseptual. In Research Paper Series. Seri Penelitian Manajemen (Issue Mark/2003). Badan Penerbit Universitas Diponegoro.
Zahay, D., & Griffin, A. (2010). Marketing strategy selection, marketing metrics, and firm performance. Journal of Business & Industrial Marketing, 25(2), 84–۹۳. doi:10.1108/08858621011017714.
Santos, J. B., & Brito, L. A. L. (2012). Toward a subjective measurement model for firm performance. BAR – Brazilian Administration Review, 9(SPL. ISS), 95–۱۱۷. doi:10.1590/S1807-76922012000500007.
Kaplan, R. S., & Norton, D. P. (2005). The balanced scorecard: Measures That drive performance. In Harvard Business Review (Vol. 83, Issues 7–۸).
KARIMI, E., & RAFIEE, M. (2014). Analyzing the Impact of Supply Chain Management Practices on Organizational Performance through Competitive Priorities (Case Study: Iran Pumps Company). International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 4(1), 1–۱۵,. doi:10.6007/ijarafms/v4-i1/503.
Navaretti, G. B. mname, Calzolari, G. mname, Mansilla-Fernandez, J. M. mname, & Pozzolo, A. F. mname. (2018). Fintech and Banking. Friends or Foes? SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.3099337.
Zavolokina, L., Dolata, M., & Schwabe, G. FinTech – What’s in a Name ? Thirty Seventh International Conference on Information Systems Proceeding, 1–۱۹,.
Kim, Y., Choi, J., Park, Y. J., & Yeon, J. (2016). The adoption of mobile payment services for “fintech.” International Journal of Applied Engineering Research, 11(2), 1058–۱۰۶۱.
Gomber, P., Koch, J. A., & Siering, M. (2017). Digital Finance and FinTech: current research and future research directions. Journal of Business Economics, 87(5), 537–۵۸۰. doi:10.1007/s11573-017-0852-x.
Erosa, V. E. (2018). Online Money Flows: Exploring the Nature of the Relation of Technology’s New Creature to Money Supply—A Suggested Conceptual Framework and Research Propositions. American Journal of Industrial and Business Management, 08(02), 250–۳۰۵. doi:10.4236/ajibm.2018.82017.
Wulan, V. R. (2017). Financial technology (fintech) a new transaction in future. Journal Electrical Engineering and Computer Sciences, 2(1), 177–۱۸۲.
Varga, D. (2017). Fintech, the new era of financial services. Vezetéstudomány / Budapest Management Review, 48(11), 22–۳۲. doi:10.14267/veztud.2017.11.03.
Prawirasasra, K. P. (2018). Financial technology in Indonesia: disruptive or collaborative? Reports on Economics and Finance, 4(2), 83–۹۰. doi:10.12988/ref.2018.818.
Dehning, B., & Stratopoulos, T. (2003). Determinants of a sustainable competitive advantage due to an IT-enabled strategy. Journal of Strategic Information Systems, 12(1), 7–۲۸. doi:10.1016/S0963-8687(02)00035-5.
Haseeb, M., Hussain, H. I., Ślusarczyk, B., & Jermsittiparsert, K. (2019). Industry 4.0: A solution towards technology challenges of sustainable business performance. Social Sciences, 8(5). doi:10.3390/socsci8050154.
Haseeb, M., Hussain, H. I., Kot, S., Androniceanu, A., & Jermsittiparsert, K. (2019). Role of social and technological challenges in achieving a sustainable competitive advantage and sustainable business performance. Sustainability (Switzerland), 11(14). doi:10.3390/su11143811.
Barney, J. (1991). Firm Reources ad Sustained Competitive Advantege. Journal of Management, 17(1), 99–۱۲۰.
Ferrarini, G. (2017). Regulating fintech: Crowdfunding and beyond. European Economy, (2), 121-142.
Peteraf, M. A. (1993). The cornerstones of competitive advantage: A resource‐based view. Strategic Management Journal, 14(3), 179–۱۹۱. doi:10.1002/smj.4250140303.
Banker, R. D., Mashruwala, R., & Tripathy, A. (2014). Does a differentiation strategy lead to more sustainable financial performance than a cost leadership strategy? Management Decision, 52(5), 872–۸۹۶. doi:10.1108/MD-05-2013-0282.
Beaumont, P., Tang, H., & Vansteenberghe, E. (2021). The role of FinTech in small business lending. Working paper.
De Caria, R. (2017). A digital revolution in international trade? The international legal framework for blockchain technologies, virtual currencies and smart contracts: challenges and opportunities. In Modernizing international trade law to support innovation and sustainable development. UNCITRAL 50th anniversary congress (pp. 105-117). United Nations.
Parnell, J. A. (2011). Strategic capabilities, competitive strategy, and performance among retailers in Argentina, Peru and the United States. Management Decision, 49(1), 139–۱۵۵. doi:10.1108/00251741111094482.
Tan, Q., & Sousa, C. M. P. (2015). Leveraging marketing capabilities into competitive advantage and export performance. International Marketing Review, 32(1), 78–۱۰۲. doi:10.1108/IMR-12-2013-0279.
Fischer, M. (2021). Fintech Business Models. In Fintech Business Models. De Gruyter.
Daneshvar, P., & Ramesh, H. N. (2012). Determination of IT strategies to improve bank’s performance- Indian Public banks experience. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 2(2), 5(2), 5.
Aras, G., Aybars, A., & Kutlu, O. (2010). Managing corporate performance: Investigating the relationship between corporate social responsibility and financial performance in emerging markets. International Journal of Productivity and Performance Management, 59(3), 229–۲۵۴. doi:10.1108/17410401011023573.
Gomber, P., Kauffman, R. J., Parker, C., & Weber, B. W. (2018). On the fintech revolution: Interpreting the forces of innovation, disruption, and transformation in financial services. Journal of management information systems, 35(1), 220-265.
Zetzsche, D. A., Arner, D. W., Buckley, R. P., & Kaiser-Yücel, A. (2020). Fintech toolkit: smart regulatory and market approaches to financial technology innovation. University of Hong Kong Faculty of Law Research Paper, (2020/027).
Romānova, I., & Kudinska, M. (2016). Banking and Fintech: a challenge or opportunity?. In Contemporary issues in finance: Current challenges from across Europe. Emerald Group Publishing Limited.
Lee, S. K. (2019). FinTech nudges: Overspending messages and personal finance management. NYU Stern School of Business.
Hosseini, A. S., Soltani, S., & Mehdizadeh, M. (2018). Competitive advantage and its impact on new product development strategy (Case study: Toos Nirro technical firm). Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 4(2), 17.
Zhao, Q., Tsai, P. H., & Wang, J. L. (2019). Improving financial service innovation strategies for enhancing china’s banking industry competitive advantage during the fintech revolution: A Hybrid MCDM model. Sustainability, 11(5), 1419.
Vasiljeva, T., & Lukanova, K. (2016). Commercial banks and FINTECH companies in the digital transformation: Challenges for the future. Journal of Business Management, (11).
Demertzis, M., Merler, S., & Wolff, G. B. (2018). Capital Markets Union and the fintech opportunity. Journal of financial regulation, 4(1), 157-165.
Dorfleitner, G., Hornuf, L., Schmitt, M., & Weber, M. (2017). The fintech market in Germany. In FinTech in Germany (pp. 13-46). Springer, Cham.
Dorfleitner, G., & Braun, D. (2019). Fintech, digitalization and blockchain: possible applications for green finance. In The rise of green finance in Europe (pp. 207-237). Palgrave Macmillan, Cham.
Ebrahim, R., Kumaraswamy, S., & Abdulla, Y. (2021). FinTech in Banks: Opportunities and Challenges. Innovative Strategies for Implementing FinTech in Banking, 100-109.
Pareek, V., Harrison, T., Srivastav, A., & King, T. (2019, July). Can FinTech Deliver a Customer-Centric Experience? An Abstract. In Academy of Marketing Science World Marketing Congress (pp. 503-504). Springer, Cham.
McGregor, J., Tweed, D., & Pech, R. (2004). Human capital in the new economy: devil’s bargain?. Journal of Intellectual Capital.
Zhang, X., Tan, Y., Hu, Z., Wang, C., & Wan, G. (2020). The trickle‐down effect of fintech development: From the perspective of urbanization. China & World Economy, 28(1), 23-40.
Dagnino, G. B., Picone, P. M., & Ferrigno, G. (2021). Temporary competitive advantage: a state‐of‐the‐art literature review and research directions. International Journal of Management Reviews, 23(1), 85-115.
Kucharčíková, A., Tokarčíková, E., & Blašková, M. (2015). Human capital management–aspect of the human capital efficiency in university education. Procedia-social and behavioral sciences, 177, 48-60.
Cheng, M., & Qu, Y. (2020). Does bank FinTech reduce credit risk? Evidence from China. Pacific-Basin Finance Journal, 63, 101398.
Saroso, H., & Ridwan, A. (2020). Resource Development Analysis in Indonesia Listed Bank Type IV: An Overview of Resource Base Theory in Indonesia Banking Industry in Developing Competitive Advantage. Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 28.
Fabrizio, C. M., Kaczam, F., de Moura, G. L., da Silva, L. S. C. V., da Silva, W. V., & da Veiga, C. P. (2021). Competitive advantage and dynamic capability in small and medium-sized enterprises: a systematic literature review and future research directions. Review of Managerial Science, 1-32.
Kim, J. Y. (2018). The human capital gap: getting governments to invest in people. Foreign Aff., 97, 92.
Porter, M. E. (1985). Technology and competitive advantage. Journal of business strategy.
Davenport, T. O. (1999). Human capital. Management Review, 88(11), 37.
Xiao, J., & Lo, L. N. (2003). Human capital development in Shanghai: lessons and prospects. International Journal of Educational Development, 23(4), 411-427.
Iskandar, Y., & Kaltum, U. (2022, February). Entrepreneurial Competencies, Competitive Advantage, and Social Enterprise Performance: A Literature Review. In International Conference on Economics, Management and Accounting (ICEMAC 2021) (pp. 192-203). Atlantis Press.
Nikolaou, I. (1999). Delivering on the Promise. How to Attract, Manage, and Retain Human Capital. International Journal of Manpower.
Di Fabio, A., & Peiró, J. M. (2018). Human Capital Sustainability Leadership to promote sustainable development and healthy organizations: A new scale. Sustainability, 10(7), 2413.
Yusliza, M. Y., Yong, J. Y., Tanveer, M. I., Ramayah, T., Faezah, J. N., & Muhammad, Z. (2020). A structural model of the impact of green intellectual capital on sustainable performance. Journal of Cleaner Production, 249, 119334.
Al-Hami, M. T., Pietron, M., Casas, R., & Wielgosz, M. (2020). Methodologies of compressing a stable performance convolutional neural networks in image classification. Neural Processing Letters, 51(1), 105-127.
Vătămănescu, E. M., Gorgos, E. A., Ghigiu, A. M., & Pătruț, M. (2019). Bridging intellectual capital and SMEs internationalization through the lens of sustainable competitive advantage: A systematic literature review. Sustainability, 11(9), 2510.
Baker, M. J., & Jacobsen, J. P. (2007). A human capital-based theory of postmarital residence rules. The Journal of Law, Economics, & Organization, 23(1), 208-241.
Alshater, M. M., Saba, I., Supriani, I., & Rabbani, M. R. (2022). Fintech in islamic finance literature: A review. Heliyon, e10385.
AlMaeeni, M., & Nobanee, H. The Effect of Sustainable Practices on Business Performance in the Banking and Financial Sector and the Impact of Green Fintech.
Chowdhury, R., Puffer, S. & Darda, S., (2011). Convergence in entrepreneurial leadership style : evidence from Russia. California Management Review, 5(2), 48-72.
Bian, H., Luo, J., Wang, R., Zhou, X., Ni, S., Shi, R., … & Dai, H. (2019). Recyclable and reusable maleic acid for efficient production of cellulose nanofibrils with stable performance. ACS Sustainable Chemistry & Engineering, 7(24), 20022-20031.
Peteraf, R. E. & Madhavaram, S. (1993). What Firms Learn Depends on What Firms Know: The Implications of Prior Knowledge for Market Orientation. Marketing Management Journal, 17 (1): 178 – ۱۹۰.
Rupeika-Apoga, R., & Wendt, S. (2021). FinTech in Latvia: Status Quo, Current Developments, and Challenges Ahead. Risks, 9(10), 181.
Besanko D, Dranove & Shanley, S (2000), Relation between strategic entrepreneurship with going competitive advantages and wealth- creation, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(10)106-111.
Saloner,T, Shepard, M, Podolny, J.,(2001).The moderating effect of innovativcapacity on the relationship between real options and strategic flexibility. Industrial Marketing, 39(7), 1120-1127.
Barney, M. (2021). Key Intelligence Topics in Competitive Intelligence and GlobalBusiness. London: Westport, Connecticut: Greenwood. 11(3), 402-418.
Subanidja, S., Sorongan, F. A., & Legowo, M. B. (2022). Sustainable Bank Performance Antecedents in the Covid-19 Pandemic Era: A Conceptual Model. Emerging Science Journal, 6(4), 786-797.
Kemunto, E. R., & Kagiri, A. (2018). Effect of implementation of FINTECH strategies on competitiveness in the banking sector in Kenya: A case Of KCB Bank Kenya. European Journal of Business and Strategic Management, 3(3), 29-40.
Dhiaf, M. M., Khakan, N., Atayah, O. F., Marashdeh, H., & El Khoury, R. (2022). The role of FinTech for manufacturing efficiency and financial performance: in the era of industry 4.0. Journal of Decision Systems, 1-22.
Berg, T., Fuster, A., & Puri, M. (2021). Fintech lending. Annual Review of Financial Economics, 14.
Farahani, M. S., Esfahani, A., Moghaddam, M. N. F., & Ramezani, A. (2022). The Impact of Fintech and Artificial Intelligence on COVID 19 and Sustainable Development Goals. International Journal of Innovation in Management, Economics and Social Sciences, 2(3), 14-31.

امتیاز شما به این مطلب:

۵

امتیاز شما :

برچسب‌ها:بانکداری فین‌تک منابع انسانی

این مطلب را به اشتراک بگذارید

مطلب قبلی

فکر, فرد, انسان, توسعه, افسردگی, خاطره, تمرکز, تنهایی

شما برای هیچ کس مهم نیستید: با تمرکز بر خود، آزاد زندگی کنید

مطلب بعدی

اقتصاد هوش مصنوعی

اقتصاد هوش مصنوعی؛ بررسی دیدگاه‌های برنده نوبل

صفحات اجتماعی

مطالب پربازدید

بلاک‌چین

نگاهی جامع به فناوری بلاک‌چین؛ مزایا، چالش‌ها و فناوری‌های مرتبط

۱۴۰۲-۰۹-۳۰

مطالعه کتاب

۹ کتاب کسب‌وکاری که باید در سال ۲۰۲۴ بخوانید

۱۴۰۲-۱۰-۲۴

هوش مصنوعی فناوری آینده فرهنگ

هوش مصنوعی و فرهنگ‌های جهانی

۱۴۰۲-۱۱-۰۶

افسردگی, ترس, اضطراب, روانشناسی, فکر, تنهایی

درک و غلبه بر نشخوار فکری: چه گونه افراط در اندیشیدن را متوقف کنیم

۱۴۰۲-۱۰-۱۴

آخرین مطالب

هوش مصنوعی سلامت روان

نقش هوش مصنوعی در سلامت روان: فرصت‌ها و چالش‌ها

۱۴۰۳-۰۹-۳۰

اقتصاد هوش مصنوعی

اقتصاد هوش مصنوعی؛ بررسی دیدگاه‌های برنده نوبل

۱۴۰۳-۰۹-۲۷

فکر, فرد, انسان, توسعه, افسردگی, خاطره, تمرکز, تنهایی

شما برای هیچ کس مهم نیستید: با تمرکز بر خود، آزاد زندگی کنید

۱۴۰۳-۰۹-۲۵

موفقیت ریسک پذیری

نردبان شرکت را فراموش کنید – برنده‌ها ریسک می‌کنند

۱۴۰۳-۰۹-۲۴